« بسمه تعالي»

آشنايي با مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران

مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران به موجب قانون، تنها مرجع رسمي كشور است كه عهده دار وظيفه تعيين، تدوين و نشر استانداردهاي ملي ( رسمي ) ميباشد.

تدوين استاندارد در رشته هاي مختلف توسط كميسيون هاي فني مركب از كارشناسان مؤسسه، صاحبنظران مراكز و مؤسسات علمي، پژوهشي، توليدي واقتصادي آگاه ومرتبط با موضوع صورت ميگيرد. سعي بر اين است كه استانداردهاي ملي، در جهت مطلوبيت ها و مصالح ملي وبا توجه به شرايط توليدي، فني و فن آوري حاصل از مشاركت آگاهانه و منصفانه صاحبان حق و نفع شامل: توليدكنندگان ،مصرف كنندگان، بازرگانان، مراكز علمي و تخصصي و نهادها و سازمانهاي دولتي باشد.پيش نويس استانداردهاي ملي جهت نظرخواهي براي مراجع ذينفع واعضاي كميسيون هاي فني مربوط ارسال ميشود و پس از دريافت نظرات وپيشنهادها در كميته ملي مرتبط با آن رشته طرح ودر صورت تصويب به عنوان استاندارد ملي ( رسمي) چاپ و منتشر مي شود.پيش نويس استانداردهايي كه توسط مؤسسات و سازمانهاي علاقمند و ذيصلاح و با رعايت ضوابط تعيين شده تهيه مي شود نيز پس از طرح و بـررسي در كميته ملي مربوط و در صورت تصويب، به عنوان استاندارد ملي چاپ ومنتشرمي گردد. بدين ترتيب استانداردهايي ملي تلقي مي شود كه بر اساس مفاد مندرج در استاندارد ملي شماره ((5)) تدوين و در كميته ملي مربوط كه توسط مؤسسه تشكيل ميگردد به تصويب رسيده باشد.مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران از اعضاي اصلي سازمان بين المللي استاندارد ميباشد كه در تدوين استانداردهاي ملي ضمن تـوجه به شرايط كلي ونيازمنديهاي خاص كشور، از آخرين پيشرفتهاي علمي، فني و صنعتي جهان و استانداردهـاي بين المـللي استفـاده مي نمايد.مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مي تواند با رعايت موازين پيش بيني شده در قانون به منظور حمايت از مصرف كنندگان، حفظ سلامت و ايمني فردي وعمومي، حصول اطمينان از كيفيت محصولات و ملاحظات زيست محيطي و اقتصادي، اجراي بعضي از استانداردها را با تصويب شوراي عالي استاندارد اجباري نمايد. مؤسسه مي تواند به منظور حفظ بازارهاي بين المللي براي محصولات كشور، اجراي استاندارد كالاهاي صادراتي و درجه بندي آنرا اجباري نمايد.همچنين بمنظور اطمينان بخشيدن به استفاده كنندگان از خدمات سازمانها و مؤسسات فعال در زمينه مشاوره، آموزش، بازرسي، مميزي و گواهي كنندكان سيستم هاي مديريت كيفيت ومديريت زيست محيطي، آزمايشگاهها و كاليبره كنندگان وسايل سنجش، مؤسسه استاندارد اينگونه سازمانها و مؤسسات را بر اساس ضوابط نظام تأييد صلاحيت ايران مورد ارزيابي قرار داده و در صورت احراز شرايط لازم، گواهينامه تأييد صلاحيت به آنها اعطا نموده و بر عملكرد آنها نظارت مي نمايد. ترويج سيستم بين المللي يكاها ، كاليبراسيون وسايل سنجش تعيين عيار فلزات گرانبها و انجام تحقيقات كاربردي براي ارتقاي سطح استانداردهاي ملي از ديگر وظايف اين مؤسسه مي باشد.

›     نشاني مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران : كرج ـ شهر صنعتي، صندوق پستي 163-31585

دفتر مركزي : تهران ـ ضلع جنوبي ميدان ونك، صندوق پستي 6139-14155

(        تلفن مؤسسه در كرج: 8-2806031-0261

(        تلفن مؤسسه در تهران: 5-8879461-021

)        دورنگار: كرج 2808114-0261 ـ تهران 8887103 - 8887080 – 021

P         بخش فروش ـ تلفن: 2807045-0261 دورنگار: 2807045-0261

:        پيام نگار: Standard @ isiri.or.ir

×         بهاء:  875 ريال

›     Headquarters :          Institute Of Standards And Industrial Research Of Iran

P.O.Box:                     31585-163 Karaj – IRAN

(       Tel:                             0098 261 2806031-8

)        Fax:                            0098 261 2808114

Central Office:          Southern corner of Vanak square, Tehran

P.O.Box:                     14155-6139  Tehran-IRAN

(       Tel:                             0098 21 8879461-5

)        Fax:                            0098 21 8887080, 8887103

:        Email:                         Standard @ isiri.or.ir

Ø        Price:                          875 RLS

كميسيون استاندارد بلوك سيماني توخالي ـ روش هاي آزمون “

رئيس                                                                 سمت يا نمايندگي

رمضانيانپور ، علي اكبر                                          دانشگاه امير كبير

(دكتراي مهندسي راه و ساختمان)

اعضا

جعفرپور ، فاطمه                                                   مركز تحقيقات ساختمان و مسكن

(ليسانس شيمي)

شفقي ، بيژن                                                         شركت ويما بلوك

(ليسانس معماري)

غلامعلي ، مهدي                                                   شركت ويما بلوك

(ليسانس معدن)

قاضي خاني ، سعيد                                     شركت فرآورده‌هاي بتني سيمان شرق مشهد

(ليسانس مهندسي راه و ساختمان)

كرمي ، محمدجعفر                                     شركت كرميت پارس

(ليسانس مهندسي راه و ساختمان)

گنجه‌اي ، سپهر                                                     مركز تحقيقات ساختمان و مسكن

(دكتراي راه و ساختمان)

ماجدي اردكاني ، محمدحسين                         مركز تحقيقات ساختمان و مسكن

(ليسانس شيمي)

مهدي ، طارق                                                       مركز تحقيقات ساختمان و مسكن

(دكتراي راه و ساختمان)

نظام پرست ، علي اصغر                                          شركت فرآورده‌هاي بتني سيمان شرق مشهد

(ليسانس مهندسي راه و ساختمان)

نوري ، نگين                                                        مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران

(ليسانس شيمي)

دبير

مجتبوي ، سيدعليرضا                                                     مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران

(ليسانس مهندسي مواد -  سراميك)

فيروزيار ، فهيمه                                                                                مركز تحقيقات ساختمان و مسكن

(ليسانس شيمي)

پيش گفتار

استاندارد " بلوك سيماني توخالي – روش هاي آزمون " كه پيش نويس آن توسط كميسيون هاي مربوط تهيه و تدوين شده و در يكصد و نوزدهمين جلسه كميته ملي استاندارد ساختمان و مصالح ساختماني مورخ 19/5/84 مورد تصويب قرار گرفته است ، اينك به استناد بند 1 ماده 3 قانون اصلاح قوانين و مقررات مؤسسه استانــدارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب بهمن ماه 1371 به عنوان استاندارد ملي ايران منتشر مي شود.

براي حفظ همگامي و هماهنگي با تحولات و پيشرفتهاي ملي و جهاني در زمينة صنايع، علوم و خدمات، استانداردهاي ملي ايران در مواقع لزوم تجديدنظر خواهد شد و هرگونه پيشنهادي كه براي اصلاح و تكميل اين استاندارد ارائه شود در تجديدنظر بعدي مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراين براي مراجعه به استانداردهاي ملي ايران بايد همواره از آخرين تجديدنظر آنها استفاده كرد.اين استاندارد جايگزين قسمت روش هاي آزمون استاندارد ملي ايران 70 : سال 1372 شده و استاندارد قبلي باطل اعلام مي گردد.

منابع و مآخذي كه براي تهيه اين استاندارد به كار رفته به شرح زير است :

1- استاندارد ملي ايران شماره 70 سال 1372 چاپ هفتم ، بلوكهاي سيماني

2- ASTM C140-01a, Standard test methods for sampling and testing concrete masonry units and related units.

بلوك سيماني توخالي ـ روش هاي آزمون

1   هدف و دامنه كاربرد

1-1  هدف از تدوين اين استاندارد تعيين روشهاي آزمون بلوكهاي سيماني توخالي مي‌باشد.

1-2  اين استاندارد شامل نمونه‌برداري ، روشهاي آزمون ، تعيين ابعاد، وزن مخصوص توده‌اي، جذب آب و تاب فشاري مي‌باشد.

1-3  اين استاندارد براي بلوك‌هايي كه آماده بهره‌برداري مي‌باشند، كاربرد دارد.

2    نمونه برداري

2-1  انتخاب نمونه

براي آزمون بايد بلوكهاي كامل ، شبيه آنچه كه در كار استفاده مي‌شود را انتخاب نمود. نمونه‌ها بايستي نماينده كل محموله يا بهر[1] انتخابي باشند.

يادآوري ـ بهر به تعدادي از بلوك‌هاي سيماني كه در شرايط يكسان و در يك نوبت و يا در يك مدت زمان معين توليد شده‌اند، اطلاق مي‌شود.

2-2  تعداد نمونه ها

براي آزمون ابعاد، وزن مخصوص توده‌اي،‌ جذب آب و تاب فشاري بايد 12 نمونه براي هر بهر 1000 تايي و كمتر و 24 نمونه براي هر بهر 1000 تايي به بالا انتخاب گردد.

2-3  شناسايي نمونه‌ها

چون بايد هر نمونه در هر لحظه قابل شناسايي باشد، نبايد علامتگذاري بيش از 5 درصد سطح نمونه را پوشش دهد.

3    روش‌هاي آزمون

3-1  ابعاد

3-1-1       وسايل آزمون

ـ خط كش فولادي با دقت 1 ميليمتر

ـ كوليس با دقت 05/0 ميليمتر

3-1-2       روش آزمون

شش آزمونه را انتخاب كرده و توسط خط كش فولادي از وسط هر ضلع (درازا ، پهنا و بلندي) را اندازه‌گيري كرده و هر كدام از اندازه‌گيري‌ها را جداگانه گزارش كنيد.

ضخامت جداره سوراخها را توسط كوليس در نقطه‌اي كه حداقل ضخامت را داشته اندازه‌گيري كرده و جداگانه گزارش نمائيد.

3-2  وزن مخصوص توده‌اي

3-2-1       وسايل آزمون

ترازو با دقت 10 گرم و ظرفيت حداقل 20 كيلوگرم

گرمخانه[2] با قابليت تنظيم و نگهداري دما در 100 تا 110 درجه سلسيوس

3-2-2       روش آزمون

شش آزمونه‌اي كه ابعاد آن را طبق بند 3-1 تعيين نموده‌ايد را در خشك كن گذاشته و در دماي 100 تا 110 درجه سلسيوس خشك كنيد.

يادآوري ـ خشك‌كردن تا مرحله‌اي انجام مي‌شود كه تفاوت بين دو وزن كردن متوالي در 2 ساعت، بيش از 2/0 درصد وزني نباشد.

بعد از خشك شدن آزمونه‌ها، آنها را تا رسيدن به دماي محيط آزمايشگاهي سرد نموده و با دقت 10 گرم وزن نماييد.

حجم توده‌اي آزمونه‌ها را از ابعاد محاسبه شده بند 3-1 محاسبه نموده و از رابطه (1) وزن مخصوص توده‌اي را محاسبه نموده :

وزن آزمونه (كيلوگرم) حجم آزمونه (متر مكعب)

 

رابطه (1)                                                                   = وزن‌مخصوص‌توده‌اي (كيلوگرم‌برمترمكعب)

ميانگين وزن مخصوص توده‌اي هر 6 آزمونه به عنوان وزن مخصوص توده‌اي متوسط را گزارش نمائيد.

3-3  جذب آب

3-3-1       وسايل آزمون

ترازو با دقت 10 گرم

مخزن آب جهت نگه داري آزمونه ها

3-3-2      روش آزمون

شش آزمونه حاصل از آزمون وزن مخصوص توده‌اي كه قبلاً وزن خشك آن به دست آمده است را در  يك مخزن آب كه دماي آن بايد بين 16 تا 27 درجه سلسيوس باشد غوطه ور نموده و پس از 24 ساعت وزن در حالت غوطه‌وري بدست آوريد. سپس آنها را از آب خارج كنيد و آب سطحي آزمونه‌ها را پس از يك دقيقه با يك پارچه نم گير خشك كرده و سپس وزن نماييد.

جذب آب را از رابطه ‌هاي (2) و (3) محاسبه نمائيد :

رابطه (2)                                    = درصد جذب آب

رابطه (3)                                    = جذب آب برحسب كيلوگرم بر مترمكعب

كه در آن :

W_d = وزن آزمونه پس از خشك شدن برحسب كيلوگرم

W_i = وزن آزمونه پس از غوطه وري در آب برحسب كيلوگرم

W_s = وزن آزمونه اشباع شده برحسب كيلوگرم

يادآوري ـ وزن آزمونه‌ها در حالت غوطه‌وري با استفاده از ظرف مشبك كه داخل آن آب قرار داشته و به زير ترازو متصل است به دست مي‌آيد.

3-4  تاب فشاري

3-4-1       وسايل آزمون

3-4-1-1 دستگاه تعيين تاب فشاري : اين دستگاه بايد دقتي در حدود 1± درصد محدوده بار پيشنهاد شده داشته باشد. صفحه فشار بالايي (فك بالا) بايد بر روي يك نشمينگاه كروي قرار گيرد. مركز اين صفحه بايد درست در راستاي مركز نشمينگاه قرار داشته باشد، بطوريكه بتواند براحتي در هر جهتي آزادانه در يك محيط 6 ميليمتري بر روي نمونه‌هايي كه سطوح فشار آنها موازي نيستند بازي داشته باشد. قطر صفحه فشار بالايي و پاييني بايد حداقل 150 ميليمتر و به موازات يكديگر باشند. هنگامي كه صفحه فشار بالايي و پاييني نتواند سطح آزمونه‌ها را پوشش ‌دهد بايد از يك صفحه فولادي كه طول و عرض آن حداقل 6 ميليمتر از طول و عرض آزمونه بزرگتر باشد استفاده نمود.صفحات فشار بالا و پايين و همچنين صفحه فولادي بايد سختي بيشتر از HRC60 و سطح آنها نبايد به سطح افق انحرافي بيش از 03/0 ميليمتر در 150 ميليمتر داشته باشند.

3-4-1-2   خشك كن مجهز به فن با حجم بالاي 100 ليتر

3-4-1-3   خط كش فولادي با دقت 1 ميليمتر

3-4-2   آماده سازي آزمونه ها

براي آزمون تاب فشاري بايد شش نمونه اصلي به اندازه كامل مورد آزمون قرار گيرد. در صورتي كه نمونه داراي برآمدگي‌هائي باشد كه فشار را نمي‌تواند تحمل كند بايد بريده شود.

آزمونه‌ها قبل از آزمون بايد به دو روش زير آماده سازي شوند :

ـ عمل آوري آزمونه‌ها به مدت حداقل 48 ساعت در گرمخانه با رطوبت نسبي حداكثر 80 درصد و دماي 8±24 درجه سلسيوس

ـ در صورت نياز به نتايج فوري تاب فشاري عمل آوري آزمونه‌ها بايد به مدت 4 ساعت در گرمخانه مجهز به فن با رطوبت نسبي حداكثر 80 درصد و دماي 8±24 درجه سلسيوس انجام گيرد.

عمل آوري آزمونه‌ها وقتي كامل است كه اختلاف دو توزين متوالي پس از دو ساعت نسبت به وزن اوليه حداكثر 2/0 درصد باشد.

يادآوري ـ هنگامي كه آزمونه‌هاي كامل براي دستگاه آزمون بزرگ بوده و امكان آزمون براي آزمايشگاه ميسر نباشد، مي‌توان از نمونه اصلي ، آزمونه‌اي كه نماينده نمونه اصلي باشد توسط وسايل برش بدست آورد، به گونه‌اي كه نيرو و تاب فشاري بدست آمده از آن بيانگر تيرو تاب فشاري كل قطعه اصلي باشد.

سطوح تحت فشار آزمونه‌ها بايد قبل از آزمون توسط يكي از دو روش ذيل كلاهك گذاري[3] شوند تا سطوحي صاف و هموار براي آزمون داشته باشند.

3-4-2-1   كلاهك گذاري توسط گوگرد مذاب و نرم دانه‌هاي معدني غير فلزي

روي يك صفحه صاف فاقد رطوبت كه قبلاً با يك لايه نازكي از روغن يا اسپري TFE (فلوئور كربن) پوشش داده‌ شده است، مخلوط سيالي به ضخامت 6 ميليمتر پخش كنيد. سطح نمونه كه قرار است تحت نيروي فشاري قرار گيرد به صورت عمودي روي آن قرار دهيد و دقت كنيد بدون آنكه نمونه تكان بخورد جامد شدن سيال كامل گردد سپس بعد از سرد شدن، سطح ديگر آزمونه را نيز به اين ترتيب كلاهك گذاري كنيد.

براي تهيه مخلوط سيال، گوگرد را با 40 تا 60 درصد وزني آن با مواد بي اثر (بدون واكنش شيميايي با گوگرد) يا خاك رس نسوز رد شده از الك 150 ميكرون مخلوط كرده و در ظرف مناسبي بريزيد. ظرف را روي گرم كن قرار داده تا مخلوط به شكل مايع سيال درآيد. دقت كنيد كه عمل حرارت ديدن مخلوط در حد مناسب انجام شده و از سوختن آن جلوگيري به عمل آيد. مخلوط بايدتا پيش از ريختن روي صفحه صاف هم زده شود.

آزمون كلاهك گذاري شده بايد حداقل دو ساعت پيش از آزمون سرد شده باشد.

يادآوري 1- صفحه صاف بايد از جنس سخت و مستطيل شكل به اندازه‌اي حداقل 12 ميلي‌متر بزرگتر از آزمونه در هر بُعد باشد.

يادآوري 2- اصلاح و درست كردن سطح كلاهك گذاري مجاز نمي‌باشد و در صورت كلاهك گذاري نامطلوب، سطح را پاك كرده و مجدداً كلاهك گذاري نمائيد.

3-4-2-2   كلاهك گذاري توسط ملات سيماني

ابتدا آزمونه‌ها را به مدت 24 ساعت در آبي با حرارت 2±27 درجه سلسيوس قرار دهيد. سپس روي يك سطح صاف فاقد رطوبت كه قبلاً با يك لايه نازك از روغن با اسپري TFE (فلوئور كربن) پوشش داده شده ملاتي خميري شكل متشكل از يك قسمت وزني سيمان و يك قسمت ماسه با حداكثر درشتي 36/2 ميليمتر (نمره 8) كه قبلاً آماده شده است به ضخامت حداكثر 6 ميليمتر پخش نماييد، سپس آزمونه‌ها را به صورت عمودي روي آن قرار دهيد و به گوشه‌هاي آن فشاري يكنواخت وارد كنيد تا كاملاً ملات، سطح آزمونه را پوشش دهد. پس از گيرش اوليه ملات سيماني، آزمونه‌ را به همراه ملات زير آن به مدت 24 ساعت كاملاً در محيط مرطوب نگه داري كنيد.

پس از 24 ساعت همين عمل را با سطح ديگر نمونه انجام دهيد بطوريكه دو سطح مقابل كاملاً تراز و موازي يكديگر باشند. پس از آنكه آزمونه‌ها 24 ساعت ديگر مرطوب نگه داشته شدند براي ادامه آزمون و تا آماده شدن ساير كارها آنها را در آب غوطه ور سازيد.

3-4-3    روش آزمون

شش آزمونه را كه دو سطح موازي آنها كلاهك گذاري شده است را در خشك كن در دماي 2±27 درجه سلسيوس قرار داده تا خشك شوند. پس از خشك شدن آزمونه‌ها، آنها رادر دماي محيط آزمايشگاهي نگه داشته تا سرد شوند. سطح آزمونه را با خط كش فولادي اندازه گرفته و آزمونه را در روي فك پاييني دستگاه تاب فشاري قرار دهيد. آزمون را با سرعتي بين 5 تا 10 كيلوگرم برسانتي‌مترمربع در ثانيه انجام دهيد. آزمون را تا جايي ادامه داده كه بار وارده حداكثر تا 5 درصد حداكثر نيرو كاهش پيدا كند. حداكثر نيرو را يادداشت و تقسيم بر سطح آزمونه‌ها كرده تا تاب فشاري برحسب كيلوگرم بر سانتيمترمربع به دست آيد.

ميانگين تاب فشاري 6 آزمونه، بيانگر متوسط تاب فشاري بلوكهاي مورد آزمون باشد.

يادآوري ـ در صورتي كه تفاوت نتيجه آزمون تاب فشاري يكي از آزمونه‌ها از 10 درصد ميانگين تاب فشاري بيشتر شود، نتيجه آن آزمونه را حذف و ميانگين تاب فشاري 5 آزمونه را گزارش نموده و در صورتي كه بين اين 5 آزمونه يكي از آزمونه‌ها شرايط فوق را داشت نتيجه آن را حذف و ميانگين 4 آزمونه را گزارش نموده و در صورتي كه يكي از نتايج 4 آزمونه باقي مانده باز شرايط فوق را داشت آزمون مردود و مجدداً با 6 آزمونه و باقي مانده از جذب آب ، آزمون تاب فشاري را انجام دهيد.